Η αορτική βαλβίδα είναι μια από τις τέσσερις βαλβίδες της καρδιάς. Επιτρέπει την ομαλή κίνηση του αίματος από την καρδιά σε ολόκληρο το σώμα. Φυσιολογικά έχει τρεις πτυχές (γλωχίνες), οι οποίες κατευθύνουν το αίμα προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, από την αριστερή κοιλία στην αορτή. Υπάρχουν δύο βασικές παθήσεις οι οποίες εμποδίζουν τη ροή του αίματος μέσω της βαλβίδας: η ανεπάρκεια και η στένωση αορτικής βαλβίδας.

 

Τι είναι η στένωση αορτικής βαλβίδας;

Η αορτική βαλβίδα στενεύει και δεν ανοίγει πλήρως για να περάσει το αίμα. Επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου, ανάλογα με τη βλάβη που έχει υποστεί η βαλβίδα. Σε ήπιες μορφές στένωσης, η επιδείνωση της κατάστασης μπορεί να πραγματοποιηθεί μετά από 10 χρόνια. Εάν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, η στένωση της αορτικής βαλβίδας μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια.

 

Στένωση αορτικής βαλβίδας: Αίτια και Συμπτώματα

Η στένωση της αορτικής βαλβίδας σχετίζεται κυρίως με την εναπόθεση ασβεστίου στη βαλβίδα ή τον δακτύλιό της. Εμφανίζεται συνήθως μετά τα 65 έτη. Η στένωση δύναται να επιδεινωθεί λόγω καπνίσματος ή υψηλής χοληστερίνης και αρτηριακής πίεσης. Παράγοντες όπως η προχωρημένη ηλικία κι ο σακχαρώδης διαβήτης παίζουν επίσης ρόλο. Άλλες παθήσεις που ενδέχεται να συντελούν στην εμφάνιση της στένωσης της αορτικής βαλβίδας περιλαμβάνουν τις συγγενείς καρδιοπάθειες (όπως δίπτυχη αορτική βαλβίδα), το ιστορικό ρευματικού πυρετού σε νεαρή ηλικία, η ενδοκαρδίτιδα και κάποια μεταβολικά ή αυτοάνοσα νοσήματα.

Σε αρκετές περιπτώσεις στένωσης της αορτικής βαλβίδας, η συμπτωματολογία είναι μη τυπική. Ενίοτε, μπορεί να εμφανίζεται μόνο σε περιπτώσεις έντονης σωματικής δραστηριότητας, ή να παρουσιάσει συμπτώματα τα οποία σχετίζονται με πολλές παθήσεις. Συγκεκριμένα, η στένωση της αορτικής βαλβίδας προκαλεί:

• Στηθάγχη, η οποία εμφανίζεται συνήθως κατά την έντονη σωματική δραστηριότητα και περιγράφεται ως μια βαριά αίσθηση σφιξίματος στο στήθος.
• Κόπωση και δυσκολία στην αναπνοή, ειδικά κατά την άσκηση.
• Ζάλη ή λιποθυμία, ύστερα από έντονη δραστηριότητα.
• Αρρυθμία κι αίσθηση δυνατής ή/κι άνισης ταχυκαρδίας (αίσθημα παλμών).

 

Θεραπεία

Η αορτική στένωση είναι μια εξελικτική νόσος, και μπορεί να καταστεί απειλητική για τη ζωή. Όταν εμφανίζονται έντονα συμπτώματα, δηλαδή πόνος στο στήθος, δύσπνοια ή συγκοπή, επιβάλλεται η άμεση επικοινωνία με τους θεράποντες ιατρούς. Σε περιπτώσεις συμπτωμάτων και μη αποτελεσματικής θεραπείας το προσδόκιμο ζωής δύναται να μειωθεί δραματικά. Η αντιμετώπιση της στένωσης γίνεται με την αντικατάσταση της βαλβίδας, καθώς η φαρμακευτική αντιμετώπιση συμβάλλει ελάχιστα στην οριστική θεραπεία της πάθησης. Οι θεράποντες ιατροί, σε συνεργασία με την Ομάδα Καρδιάς (Heart Team), θα καταλήξουν στον καταλληλότερο τρόπο αντιμετώπισης για κάθε ασθενή. Η μέθοδος εξαρτάται από το ρυθμό εξέλιξης της νόσου και την αιτία της στένωσης της βαλβίδας.

Για την αξιολόγηση ενός ασθενούς, προτείνονται συγκεκριμένες εξετάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν:

• Αιματολογικό έλεγχο
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα
• Υπερηχογράφημα (Triplex)
• Στεφανιογραφία
• Αξονική αγγειογραφία της αορτής και των περιφερικών αγγείων

Με βάση τα αποτελέσματα αυτών των εξετάσεων, οι θεραπευτικές επιλογές αντικατάστασης της βαλβίδας είναι δύο:

• Χειρουργική (κλασική) επέμβαση αντικατάστασης αορτικής βαλβίδας μέσω χειρουργικής τομής.
• Διακαθετηριακή / διαδερμική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας TAVI ή TAVR.

 

Επιλογή αντιμετώπισης

Η επιλογή της θεραπείας θα αποφασιστεί από την Ομάδα Καρδιάς σε συνεννόηση με τους θεράποντες ιατρούς και τον ασθενή, στηριζόμενοι στα αποτελέσματα των παραπάνω εξετάσεων.

Στη χειρουργική μέθοδο, μπορεί να τοποθετηθεί είτε μηχανική είτε βιολογική βαλβίδα. Η μηχανική βαλβίδα λειτουργεί για πολλές δεκαετίες, αλλά προϋποθέτει τη χρήση αντιπηκτικών. Η βιολογική βαλβίδα μπορεί να χρειαστεί αντικατάσταση σε περίπου 10-15 χρόνια, αλλά δεν προϋποθέτει χρήση αντιπηκτικών, παρά μόνο χρήση ασπιρίνης.

Πλέον, πέραν της κλασικής χειρουργικής μεθόδου, η διακαθετηριακή (διαδερμική) αντικατάσταση (εμφύτευση) της αορτικής βαλβίδας με τη μέθοδο της TAVI (ή TAVR), ενδείκνυται σε όλους τους ασθενείς, ανεξαιρέτου χειρουργικού κινδύνου, ειδικά εάν είναι άνω των 75 ετών. Στην TAVI η βαλβίδα είναι πάντα βιολογική. Εφόσον δε συντρέχουν άλλοι λόγοι, οι  ασθενείς λαμβάνουν μόνο ασπιρίνη μετά την επέμβαση.

Κατά τη διάρκεια της TAVI ο ασθενής είναι σε ήπια μέθη, και του έχει χορηγηθεί τοπική αναισθησία στα σημεία παρακέντησης. Ένας καθετήρας τοποθετείται συνηθέστερα στη μηριαία αρτηρία. Σε ορισμένες περιπτώσεις όπου η επέμβαση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί από το μηρό, η παρακέντηση μπορεί να γίνει είτε στην υποκλείδιο αρτηρία, είτε μέσω της καρωτίδας (σπανιότερα). Εν συνεχεία τοποθετείται η νέα βαλβίδα, η οποία είναι στερεωμένη πάνω σε ένα stent, στη θέση της παλαιάς.

Μετά την επέμβαση, οι ασθενείς παραμένουν στο νοσοκομείο για 2-3 ημέρες. Μετεγχειρητικά, ο ιατρός συστήνει φαρμακευτική θεραπεία με αντιαιμοπεταλιακά ή αντιπηκτικά φάρμακα, ανάλογα με το ιστορικό του εκάστοτε ασθενούς.

 

Ο Επεμβατικός Καρδιολόγος Δρ. Κωνσταντίνος Ε. Σταθογιάννης, έχει εξειδικευθεί στην επεμβατική (διακαθετηριακή/διαδερμική) αντιμετώπιση των βαλβιδοπαθειών στην Ιατρική Σχολή του Stanford των ΗΠΑ. Κατέχει πολυετή εμπειρία στην αντιμετώπιση των δομικών καρδιοπαθειών. Είναι συνεργάτης του Τμήματος Διαδερμικών Βαλβίδων του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ. Σε περίπτωση που παρουσιάσετε συμπτώματα στένωσης ή ανεπάρκειας της αορτικής βαλβίδας, ή για οποιαδήποτε άλλη ερώτηση έχετε, μπορείτε πάντα να επικοινωνήσετε μαζί του.