Ανοικτό Ωοειδές Τρήμα (Patent Foramen Ovale – PFO): Τι Είναι και Πότε Απαιτείται Αντιμετώπιση;

Το ανοικτό ωοειδές τρήμα (PFO) είναι μια συχνή συγγενής καρδιακή ανατομική παραλλαγή, η οποία παρατηρείται περίπου στο 25-30% του γενικού πληθυσμού. Αν και τις περισσότερες φορές παραμένει ασυμπτωματικό, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να συνδέεται με σοβαρές κλινικές εκδηλώσεις, όπως εγκεφαλικά επεισόδια αγνώστου αιτιολογίας (cryptogenic stroke), ημικρανίες και σύνδρομα αποκορεσμού.

Τι είναι το Ανοικτό Ωοειδές Τρήμα;

Κατά την εμβρυϊκή ζωή, το ωοειδές τρήμα επιτρέπει στο αίμα να παρακάμπτει τους πνεύμονες και να μεταφέρεται απευθείας από το δεξιό στο αριστερό κόλπο. Μετά τη γέννηση, το τρήμα αυτό φυσιολογικά κλείνει λειτουργικά και στη συνέχεια ανατομικά. Σε ένα ποσοστό ανθρώπων, ωστόσο, παραμένει ανοικτό, δημιουργώντας μια πιθανή «δεξιά-προς-αριστερά» επικοινωνία, ιδιαίτερα υπό συνθήκες αυξημένης ενδοθωρακικής πίεσης (π.χ. βήχας, άρση βάρους, βαλσαλβική δοκιμασία).

Πότε Αποκτά Κλινική Σημασία;

Παρότι η παρουσία PFO από μόνη της σπανίως προκαλεί προβλήματα, αποκτά ιδιαίτερη σημασία όταν συνοδεύεται από:

• Εγκεφαλικό επεισόδιο αγνώστου αιτιολογίας (cryptogenic stroke), ειδικά σε νεαρούς ασθενείς χωρίς άλλους παράγοντες κινδύνου.
• Παροδικά ισχαιμικά επεισόδια (TIA)
• Σύνδρομο αποκορεσμού (Platypnea–Orthodeoxia syndrome) – σπάνια αλλά χαρακτηριστική περίπτωση, όπου η θέση του σώματος προκαλεί υποξαιμία.
• Ημικρανία με αύρα, αν και η συσχέτιση παραμένει υπό συζήτηση.

Διαγνωστική Προσέγγιση

Η διάγνωση βασίζεται σε μη επεμβατικές και επεμβατικές εξετάσεις:

• Διοισοφάγειο υπερηχοκαρδιογράφημα (TEE) με contrast (φυσαλίδες): Χρυσός κανόνας για την ανάδειξη διαβαλβιδικής διαφυγής.
• Διαθωρακικό υπερηχογράφημα (TTE) με bubble test
• Διακρανιακό Doppler με φυσαλίδες – ειδικά για ασθενείς με ισχαιμικά επεισόδια

Η δοκιμασία Valsalva κατά τη διάρκεια της εξέτασης ενισχύει τη διαφυγή και βοηθά στην επιβεβαίωση.

Θεραπευτικές Επιλογές

Συντηρητική Αντιμετώπιση

Για ασυμπτωματικούς ασθενείς, δεν απαιτείται καμία ειδική αγωγή. Αντιαιμοπεταλιακή αγωγή μπορεί να χρησιμοποιείται σε επιλεγμένες περιπτώσεις.

Φαρμακευτική Αγωγή

Σε ασθενείς με PFO και ιστορικό ισχαιμικού επεισοδίου, συχνά χορηγείται αντιαιμοπεταλιακή ή αντιπηκτική αγωγή, ανάλογα με την περίπτωση.

Διαδερμική σύγκλειση PFO

Η σύγχρονη τάση σε ασθενείς με εγκεφαλικό επεισόδιο είναι η διαδερμική σύγκλειση του PFO με μια ειδική συσκευή, ειδικά σε ηλικίες κάτω των 60 ετών, όπου δεν υπάρχει άλλη σαφής αιτία. Μεγάλες πολυκεντρικές μελέτες (RESPECT, CLOSE, REDUCE) έχουν δείξει στατιστικά σημαντική μείωση υποτροπών σε επιλεγμένους ασθενείς.

Η διαδικασία γίνεται από μια μικρή οπή από το πόδι και υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση και διαρκεί περίπου 30–60 λεπτά, με εξαιρετικά υψηλά ποσοστά επιτυχίας και ελάχιστες επιπλοκές. Η παραμονή στο νοσοκομείο διαρκεί συνήθως μια ημέρα.

Συμπερασματικά

Το ανοικτό ωοειδές τρήμα αποτελεί μια συχνή, αλλά συχνά υποεκτιμημένη αιτία κρυπτογενών αγγειακών επεισοδίων. Η εξατομικευμένη αξιολόγηση και η πιθανή διαδερμική σύγκλειση σε κατάλληλους ασθενείς, μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο υποτροπής και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής.

 

Ο Επεμβατικός Καρδιολόγος Δρ. Κωνσταντίνος Ε. Σταθογιάννης, έχει εξειδικευθεί στην επεμβατική (διακαθετηριακή/διαδερμική) αντιμετώπιση των βαλβιδοπαθειών στην Ιατρική Σχολή Stanford των ΗΠΑ. Κατέχει πολυετή εμπειρία στην αντιμετώπιση των δομικών καρδιοπαθειών. Είναι συνεργάτης του Τμήματος Διαδερμικών Βαλβίδων του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ. Σε περίπτωση που έχετε διεγνωσθεί με ανοικτό ωοειδές τρήμα ή έχετε νοσηλευθεί λόγω εγκεφαλικού επεισοδίου (αγνώστου αιτιολογίας), μπορείτε πάντα να επικοινωνήσετε μαζί του.