1. Εισαγωγή

Η ανεπάρκεια της τριγλώχινας βαλβίδας χαρακτηρίζεται από την επιστροφή αίματος από τη δεξιά κοιλία προς τον δεξιό κόλπο κατά τη συστολή της καρδιάς, λόγω μη ικανοποιητικής συναρμογής των γλωχίνων της βαλβίδας.

Η συχνότητα στην ηλικιωμένη ομάδα του πληθυσμού φτάνει το ~4 % (δηλαδή περίπου 1:25 άτομα), με μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες. Παρά το γεγονός ότι οι ήπιες μορφές της ανεπάρκειας είναι συχνές και συνήθως ασυμπτωματικές, η μέτρια έως σοβαρή μορφή συνδέεται με αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα .

2. Ανατομία & Παθοφυσιολογία

Η τριγλώχινα βαλβίδα αποτελείται από γλωχίνες, δακτύλιο (annulus), χορδές (chordae tendineae) και θηλοειδείς μύες (papillary muscles)
Η πρωτογενής (primary) ανεπάρκεια οφείλεται σε βλάβη της ανατομίας της βαλβίδας (π.χ. ενδοκαρδίτιδα, ρευματική νόσος, σύνδρομο Ebstein) .
Η δευτερογενής (functional) ανεπάρκεια, η πιο συχνή, οφείλεται σε διάταση του δεξιού κόλπου ή κοιλίας (λόγω π.χ. πνευμονικής υπέρτασης ή κολπικής μαρμαρυγής) με αδυναμία σύγκλεισης των γλωχίνων

3. Αιτιολογία

Πρωτογενή αίτια

• Ρευματική νόσος, συχνά σε συνδυασμό με λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο
• Ενδοκαρδίτιδα, ειδικά σε ενδοφλέβιους χρήστες (IVDU) ή λόγω ξένων σωμάτων (π.χ. καλώδια απινιδωτή)
• Σύνδρομο Ebstein, συγγενής δυσπλασία της βαλβίδας με παθολογική λειτουργία
• Καρκινοειδές σύνδρομο, όπου δημιουργούνται ινώδεις πλάκες πάνω στη βαλβίδα.
• Σύνδρομα συνδετικού ιστού, όπως Marfan ή Ehlers‑Danlos

Δευτερογενή αίτια

• Πνευμονική υπέρταση, π.χ. σε καρδιακή ανεπάρκεια αριστερών κοιλοτήτων ή πνευμονική νόσο.
• Κολπική μαρμαρυγή που προκαλεί διάταση δεξιού κόλπου
• Καλώδιο βηματοδότη–απινιδωτή που διασχίζει τη βαλβίδα

4. Κλινική εικόνα & Σημεία

Η ανεπάρκεια τριγλώχινας μπορεί να είναι ασυμπτωματική, λόγω των χαμηλών πιέσεων στη δεξιά καρδιά. Στα προχωρημένα στάδια, μπορεί να εμφανιστούν:

• Δύσπνοια, κόπωση, μειωμένη αντοχή
• Πόνος ή αίσθηση πλήρωσης στην κοιλιά (λόγω ηπατικής συμφόρησης και ασκίτη)
• Διόγκωση των κάτω άκρων, περιφερικό οίδημα
• Διάταση των φλεβών του λαιμού με έντονη παλινδρόμηση, καρδιακό φύσημα που ενισχύεται κατά την εισπνοή (Carvallo σύμπτωμα)

Η χρόνια ηπατική συμφόρηση μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή κίρρωση, νεφρική ανεπάρκεια και πτώση της λειτουργικότητας των ζωτικών οργάνων

5. Διάγνωση

Υπερηχογράφημα (Doppler echocardiography)

• Μέτρηση Vena Contracta (> 7 mm), EROA (> 0,4 cm²), RVol (> 45 ml) για να χαρακτηριστεί ως σοβαρή η ανεπάρκεια

Συμπληρωματικές εξετάσεις

• Ακτινογραφία θώρακα: καρδιομεγαλία, διάταση κεντρικών φλεβών, ασκίτης
• Ηπατικές & νεφρικές εξετάσεις: δείχνουν βλάβες λόγω συμφόρησης
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα: δεξιά υπερτροφία
• Καθετηριασμός καρδιάς: μέτρηση ενδοκοιλιακών πιέσεων όπου χρειάζεται .

6. Αντιμετώπιση & Πρόγνωση

Συντηρητική θεραπεία

• Διουρητικά (loop ± MR antagonists) για ελάττωση οιδήματος και συμφόρησης.
• Αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας: π.χ. ρύθμιση αρτηριακής πίεσης, κολπική μαρμαρυγή, θεραπεία πνευμονικής υπέρτασης, αντιμετώπιση μιτροειδούς/αορτικής νόσου

Διαδερμικές & χειρουργικές μέθοδοι

• Χειρουργική επιδιόρθωση, όπου είναι εφικτό, προτιμάται της αντικατάστασης · όμως η θνητότητα είναι σημαντική, ειδικά σε χειρουργικούς ασθενείς και υπερήλικες με καρδιακή ανεπάρκεια.
• Διαδερμικές/διακαθετηριακές θεραπείες, όπως η διακαθετηριακή επιδιόρθωση και πλέον η διακαθετηριακή αντικατάσταση της βαλβίδας.

Πρόγνωση

Η σημαντική (σοβαρή) ανεπάρκεια σχετίζεται με μείωση της επιβίωσης

Η έγκαιρη αντιμετώπιση—ειδικά πριν την εμφάνιση σοβαρής δεξιάς καρδιακής ανεπάρκειας—βελτιώνει την πρόγνωση σε σημαντικό βαθμό .

7. Συμπέρασμα

Η ανεπάρκεια τριγλώχινας βαλβίδας είναι συχνή και συχνά υποεκτιμώμενη νόσος, που μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια με βλάβες σε ήπαρ, νεφρούς και άλλους ιστούς. Η διάκριση μεταξύ λειτουργικής (δευτερογενούς) και πρωτογενούς μορφής, καθώς και η έγκαιρη υπερηχογραφική και κλινική εκτίμηση, είναι καθοριστικής σημασίας. Η κατάλληλη ιατρική αντιμετώπιση ή και επεμβατική θεραπεία — ειδικά σε σοβαρές περιπτώσεις — μπορεί να βελτιώσει την επιβίωση και την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Ο Επεμβατικός Καρδιολόγος Δρ. Κωνσταντίνος Ε. Σταθογιάννης, έχει εξειδικευθεί στην επεμβατική διακαθετηριακή αντιμετώπιση των βαλβιδοπαθειών στην Ιατρική Σχολή του Stanford των ΗΠΑ. ‘Εχει πραγματοποιήσει σημαντικό αριθμό επεμβάσεων, συμμετέχει σε διεθνείς μελέτες, ενώ είναι πιστοποιημένος χειριστής (operator) από την Edwards Lifesciences και τη Medtronic για την εμφύτευση των βαλβίδων τους, αντιστοίχως. Επιπλέον, ήταν από τους πρώτους καθετηριαστές παγκοσμίως ο οποίος συμμετείχε σε επεμβάσεις διακαθετηριακής αντικατάστασης της τριγλώχινας βαλβίδας με το σύστημα της Evoque (Edwards Lifesciences), καθώς το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Stanford είναι από τα μεγαλύτερα κέντρα εμφύτευσης της συγκεκριμένης βαλβίδας στον κόσμο. Είναι συνεργάτης του Τμήματος Διαδερμικών Βαλβίδων του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ, από τα μεγαλύτερα και πιο έμπειρα κέντρα στην διακαθετηριακή αντιμετώπιση των βαλβιδοπαθειών διεθνώς και το πρώτο στην Ελλάδα που εμφυτεύθηκαν διακαθετηριακές βαλβίδες αντικατάστασης της τριγλώχινας (Evoque, Lux-valve plus). Εάν έχετε διαγνωσθεί με ανεπάρκεια της τριγλώχινας βαλβίδας και αναζητάτε τρόπους αντιμετώπισής της ή επιθυμείτε μια δεύτερη γνώμη, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί του.