Τι είναι η καρδιακή ανεπάρκεια;

Η καρδιακή ανεπάρκεια αποτελεί μια σοβαρή χρόνια πάθηση, κατά την οποία η καρδιά δεν καταφέρνει να αντλήσει επαρκώς αίμα, ώστε να καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού. Το πρόβλημα μπορεί να οφείλεται είτε σε δυσκολία της καρδιάς να συσταλεί (συστολική δυσλειτουργία), είτε να χαλαρώσει σωστά (διαστολική δυσλειτουργία). Η ανεπαρκής αιμάτωση των ιστών οδηγεί σε βιοχημικές και λειτουργικές διαταραχές, που επηρεάζουν ζωτικά όργανα και, εάν δεν αντιμετωπιστούν, μπορεί να αποβούν μοιραίες.

Η καρδιακή ανεπάρκεια δεν πρόκειται για ένα απλό μηχανικό πρόβλημα· επηρεάζει συνολικά τη φυσιολογία του οργανισμού.

Ποιοι κινδυνεύουν;

Οι περισσότεροι ασθενείς που διαγιγνώσκονται με καρδιακή ανεπάρκεια είναι άνω των 65 ετών. Ωστόσο, η πάθηση μπορεί να εκδηλωθεί και σε νεότερα άτομα, ακόμα και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, εξαιτίας σπάνιων επιπλοκών.

Αίτια καρδιακής ανεπάρκειας

Διάφοροι παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν ή να επιταχύνουν την εκδήλωση της πάθησης. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:

• Υπέρταση, η οποία καταπονεί διαρκώς την καρδιά
• Έμφραγμα του μυοκαρδίου, που προκαλεί νέκρωση του καρδιακού μυός
• Αρρυθμίες, οι οποίες μειώνουν την αποτελεσματικότητα των καρδιακών παλμών
• Στεφανιαία νόσος, που μειώνει την αιμάτωση του καρδιακού μυός
• Βαλβιδοπάθειες, όταν δεν αντιμετωπίζονται έγκαιρα
• Υπνική άπνοια, που μειώνει τα επίπεδα οξυγόνου και αυξάνει τον καρδιακό φόρτο
• Μυοκαρδιοπάθειες, όπως η σαρκοείδωση και η μυοκαρδίτιδα

Παράγοντες όπως η κληρονομικότητα παίζουν ρόλο, χωρίς όμως να καθορίζουν αποκλειστικά την εμφάνιση της νόσου.

Ποια συμπτώματα προκαλεί;

Καθώς η καρδιά αδυνατεί να εξασφαλίσει την απαραίτητη αιμάτωση, ο ασθενής παρουσιάζει έντονη κόπωση και αδυναμία. Οι μυς εξαντλούνται γρήγορα, ακόμα και με μικρή προσπάθεια. Το αίμα δεν επιστρέφει σωστά στην καρδιά, με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται στις φλέβες. Αυτό αυξάνει την φλεβική πίεση και προκαλεί οίδημα (πρήξιμο) κυρίως στα πόδια και την κοιλιά.

Συχνά εμφανίζονται επίσης:

• Δύσπνοια, ειδικά στην κόπωση ή κατά την κατάκλιση
• Πόνος ή σφίξιμο στο στήθος
• Ορθόπνοια (δυσκολία στην αναπνοή όταν ο ασθενής είναι ξαπλωμένος)

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Ο γιατρός λαμβάνει αναλυτικό ιστορικό και προχωρά σε κλινική εξέταση. Στη συνέχεια, διενεργεί:

• Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ)
• Triplex καρδιάς (υπερηχοκαρδιογράφημα), για να αξιολογήσει την καρδιακή λειτουργία
• Επιπλέον, μπορεί να ζητήσει:
  • Στεφανιογραφία
  • Αξονική ή μαγνητική καρδιάς
  • Καθετηριασμό δεξιάς καρδιάς

Αυτές οι εξετάσεις βοηθούν στον εντοπισμό της αιτίας και του σταδίου της καρδιακής ανεπάρκειας.

Αντιμετώπιση και θεραπεία

Η καρδιακή ανεπάρκεια δεν είναι πλήρως ιάσιμη, αλλά η σύγχρονη ιατρική προσφέρει αποτελεσματικές μεθόδους ελέγχου των συμπτωμάτων και βελτίωσης της ποιότητας ζωής.

Τρόποι διαχείρισης:

• Υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής, με μεσογειακή διατροφή, διακοπή καπνίσματος, απώλεια βάρους και καθημερινή άσκηση
• Φαρμακευτική αγωγή, όπως β-αναστολείς, αναστολείς ACE, διουρητικά, κ.ά.
• Αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας:
  • Στεφανιαία νόσος → αγγειοπλαστική (stent)
  • Βαλβιδοπάθεια → διαδερμική ή χειρουργική αντικατάσταση βαλβίδων

Γυναίκες με καρδιακή ανεπάρκεια:

Πολλές γυναίκες εμφανίζουν άτυπα συμπτώματα, γεγονός που καθυστερεί τη διάγνωση. Η έγκαιρη προσέλευση στον ειδικό καρδιολόγο είναι καθοριστική.

Προχωρημένες θεραπείες:

Σε επιλεγμένες περιπτώσεις, οι επεμβατικές λύσεις περιλαμβάνουν:

• Εμφύτευση απινιδωτή (ICD)
• Αμφικοιλιακός βηματοδότης/απινιδωτής (CRT–p ή CRT–D)
• Συσκευές υποβοήθησης αριστερής κοιλίας (LVAD), είτε ως μόνιμη λύση, είτε ως γέφυρα προς μεταμόσχευση

Ο ρόλος του ειδικού: Δρ. Κωνσταντίνος Ε. Σταθογιάννης

Ο Δρ. Κωνσταντίνος Σταθογιάννης ειδικεύεται στην επεμβατική αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας και των βαλβιδοπαθειών. Έχει μετεκπαιδευτεί στην Ιατρική Σχολή του Stanford University, διαθέτει διεθνή πιστοποίηση χειριστή από την Edwards Lifesciences και τη Medtronic, ενώ συμμετέχει ενεργά σε διεθνή ερευνητικά πρωτόκολλα. Ως συνεργάτης του Τμήματος Διαδερμικών Βαλβίδων στο νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ, συμβάλλει στην παροχή εξειδικευμένων και ασφαλών θεραπευτικών επιλογών.