Η δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή) και το οίδημα στα κάτω άκρα (πρήξιμο στα πόδια) είναι από τα πιο συχνά συμπτώματα που οδηγούν έναν ασθενή στον καρδιολόγο. Αν και πολλές φορές αποδίδονται σε «κούραση» ή «κατακράτηση υγρών», στην πραγματικότητα μπορεί να αποτελούν πρώιμες ενδείξεις καρδιακής ανεπάρκειας, βαλβιδοπάθειας ή άλλης σοβαρής πάθησης της καρδιάς. Στο άρθρο αυτό γίνεται αναφορά για τη δύσπνοια και πρήξιμο στα πόδια και πότε πρέπει να ανησυχήσει κάποιος και να απευθυνθεί σε γιατρό.

---

1. Πώς προκαλούνται αυτά τα συμπτώματα;

Η καρδιά λειτουργεί σαν αντλία που στέλνει αίμα σε όλο το σώμα. Όταν η αντλία εξασθενεί ή όταν οι βαλβίδες δεν λειτουργούν σωστά, το αίμα «λιμνάζει» — αρχικά στους πνεύμονες (προκαλώντας δύσπνοια) και αργότερα στα κάτω άκρα (προκαλώντας οίδημα).

Οι συχνότερες αιτίες είναι:

• Καρδιακή ανεπάρκεια (λόγω παλαιού εμφράγματος, υπέρτασης, μυοκαρδιοπάθειας)

• Βαλβιδοπάθειες, κυρίως ανεπάρκεια ή στένωση μιτροειδούς/αορτικής βαλβίδας

• Ρυθμικές διαταραχές (κολπική μαρμαρυγή, ταχυκαρδίες)

• Αναπνευστικά αίτια (ΧΑΠ, πνευμονική υπέρταση)

---

2. Πότε χρειάζεται άμεση αξιολόγηση από καρδιολόγο

Αν παρατηρήσετε:

• Δύσπνοια κατά την ανάβαση σκάλας ή ακόμα και σε ηρεμία

• Πρήξιμο στους αστραγάλους ή στα πέλματα που επιδεινώνεται το απόγευμα

• Αύξηση βάρους >2 κιλά σε λίγες ημέρες (κατακράτηση υγρών)

• Δυσκολία στην κατάκλιση (ανάγκη για περισσότερα μαξιλάρια)

• Εύκολη κόπωση ή αίσθημα «παλμών» στο στήθος

τότε είναι απαραίτητο να γίνει κλινική εξέταση και υπερηχοκαρδιογράφημα (triplex). Αυτή η εξέταση επιτρέπει την άμεση εκτίμηση της συσπαστικής λειτουργίας της καρδιάς και των βαλβίδων.

---

3. Ο ρόλος της σύγχρονης επεμβατικής καρδιολογίας

Η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει την εφαρμογή στοχευμένων θεραπειών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η επέμβαση με καθετήρα (διαδερμική θεραπεία) μπορεί να αποκαταστήσει τη βλάβη ή να βελτιώσει τη λειτουργία της καρδιάς χωρίς ανοιχτό χειρουργείο.

Παραδείγματα:

• TAVI (διαδερμική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας) σε σοβαρή στένωση αορτής

• Επιδιόρθωση μιτροειδούς ή τριγλώχινας σε ανεπάρκεια βαλβίδας

• Εμφύτευση συσκευών CRT για συγχρονισμό της καρδιάς σε προχωρημένη ανεπάρκεια

Ως επεμβατικός καρδιολόγος, αξιολογώ συνολικά τον ασθενή με βάση κλινικά δεδομένα, υπερηχογραφικά, αξονική καρδιάς και αιμοδυναμικά κριτήρια, ώστε να επιλεγεί η καταλληλότερη θεραπεία.

---

4. Υπάρχουν ήπιες περιπτώσεις;

Ναι, ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν μόνο ελαφρύ πρήξιμο ή μικρή δυσκολία στην κόπωση, χωρίς εμφανή συμπτώματα σε ηρεμία. Αυτές οι περιπτώσεις χρειάζονται προσεκτική παρακολούθηση, γιατί μπορεί να είναι προκλινικό στάδιο καρδιακής ανεπάρκειας. Η πρώιμη παρέμβαση μειώνει δραματικά την ανάγκη για νοσηλεία στο μέλλον.

---

5. Τι μπορώ να κάνω προληπτικά;

Η πρόληψη στηρίζεται σε 4 βασικούς πυλώνες:

1. Έλεγχος αρτηριακής πίεσης, σακχάρου και λιπιδίων

2. Αποφυγή καπνίσματος και υπερβολικού άλατος

3. Καθημερινή φυσική δραστηριότητα (περπάτημα, κολύμβηση, ποδήλατο)

4. Επαρκής ύπνος και διαχείριση άγχους

👉 Για ένα πιο αναλυτικό οδηγό σχετικά με την πρόληψη και τη σημασία του οιδήματος, μπορείτε να διαβάσετε το σχετικό άρθρο στο Ζήσε με Καρδιά: Πρησμένα πόδια (οίδημα) και καρδιά: Τι δείχνει και πότε να ανησυχήσετε

---

6. Το μήνυμα προς τον ασθενή

Η δύσπνοια και το οίδημα δεν είναι «αθώα» συμπτώματα. Πολλές φορές αποτελούν το πρώτο καμπανάκι που η καρδιά μάς στέλνει. Με έγκαιρη διάγνωση, εξατομικευμένη θεραπεία και τακτικό έλεγχο, τα περισσότερα περιστατικά αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά χωρίς επείγουσες επιπλοκές.

---

❓ Συχνές Ερωτήσεις (Q&A)

1. Είναι φυσιολογικό να έχω πρήξιμο στα πόδια το βράδυ;

Όχι πάντα. Ήπιο πρήξιμο μετά από πολύωρη ορθοστασία ή ζέστη μπορεί να είναι φυσιολογικό, αλλά αν επαναλαμβάνεται καθημερινά ή συνοδεύεται από δύσπνοια, χρειάζεται καρδιολογική αξιολόγηση.

---

2. Πώς ξεχωρίζω αν η δύσπνοια είναι από την καρδιά ή από το άγχος;

Η δύσπνοια λόγω καρδιάς εμφανίζεται συνήθως με κόπωση ή ξαπλωμένος και υποχωρεί όταν καθίσετε ή σταματήσετε τη δραστηριότητα. Η δύσπνοια από άγχος συνοδεύεται συχνά από γρήγορη αναπνοή, χωρίς οιδήματα ή βάρος στο στήθος.

---

3. Αν έχω πρησμένα πόδια, χρειάζεται να κάνω υπέρηχο καρδιάς;

Ναι. Ο υπέρηχος καρδιάς (Triplex καρδιάς) είναι η πιο αξιόπιστη εξέταση για να φανεί αν το πρήξιμο οφείλεται σε καρδιακή δυσλειτουργία ή σε άλλη αιτία (π.χ. φλεβική ανεπάρκεια, νεφρική δυσλειτουργία).

---

4. Τι πρέπει να κάνω αν τα συμπτώματα επιδεινωθούν;

Επικοινωνήστε άμεσα με τον καρδιολόγο σας. Σε περιπτώσεις έντονης δύσπνοιας ή ταχείας αύξησης του οιδήματος, ενδέχεται να απαιτείται νοσηλεία για ρύθμιση φαρμακευτικής αγωγής.

---

5. Μπορώ να προλάβω τη χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια;

Ναι, με έγκαιρη διάγνωση, τακτικό έλεγχο και σωστό τρόπο ζωής: αποφυγή καπνίσματος, ισορροπημένη διατροφή, καθημερινή άσκηση και διαχείριση στρες.